O conflito lingüístico existe

Así o expresei aquí hai uns días. Escribín-pódese ler embaixo textualmente- que existe un conflito lingüístico en Galicia desde hai tempo; só que estivo en boa parte latente debido á paciente prudencia de uns e á renarte simulación dos outros. Uns e outros coidabamos, quizais, que todas as guerras son inxustas porque en principio non resolven os problemas, senón que os agravan, e sobre todo causan moito sufrimento. As incruentas tamén.

Mais o conflito lingüístico existe en todo lugar onde os obxectivos e logros da planificación lingüística dunha parte da sociedade son contrarios e incompatíbeis cos obxectivos e efectos da planificación doutra parte dela. Desde o comezo do proceso de normalización da lingua galega, sempre houbo resistencias á mesma no seo da sociedade, sen falarmos xa das que se exercían desde fóra. Serían elas máis ou menos numerosas, organizadas e fortes. Mais habelas hóuboas sen pausa. Refirámonos, por exemplo, ao ensino. Cantos mestres e profesores de instituto, aberta ou disimuladamente, non incumpriron ou cumpriron só a medias as disposicións legais referentes á docencia da lingua galega e ao seu emprego como lingua vehicular do ensino! Ou na administración, cantos funcionarios non fixeron outro tanto, maiormente no referente ao uso oral! E logo están aqueles ámbitos que se amosaron tan impermeábeis á corrente normalizadora, que nin case a cheiraron: igrexa, administración de xustiza, comercio, industria, medios de comunicación... A maior parte da sociedade seguiu reforzando a substitución lingüística e a minorización do galego. Eis a realidade. Que, disimulándomos, non queriamos ver.

Que aconteceu ultimamente para que cambiase a situación? De todos é sabido. Apurrados desde fóra de Galicia por persoas e sectores do máis rancio nacionalismo español, os partidarios do proceso de substitución lingüística do galego polo castelán reclaman con nula vergoña e ningún receo o seu dereito a só empregaren en todos os ámbitos estoutra lingua tanto eles coma os seus fillos, sen lles importar nin miga se iso vai supoñer, máis cedo do que tarde, a ruína e perda da lingua galega. Tal reivindicación non ten moito de novidade. AGLI facía o mesmo hai anos. Mais daquela, entre os gobernantes que definían a política lingüística oficial en Galicia, ninguén chegou aparentemente a lles facer caso; aínda que máis de un quizais se achase próximo a eles. Hoxe sucede o contrario. Os membros do consello da Xunta, comezando polo seu presidente, séntense obrigados a lles satisfaceren tan ruíns desexos e están decididos a cumprir con eles.

Isto o que fixo foi agudizar o conflito; ou destapalo se estaba latente. Non o creou, como se está a dicir por aí. Un exemplo de hoxe mesmo, cando no editorial de Xornal de Galicia se dá por feito que a partir da protesta de Galicia Bilingüe "prendeu un conflito lingüístico inexistente, pero que algúns se empeñaron en facer real" (Unha lección, en Xornal de Galicia 18-05-2009, p.3). Se cadra é necesario saber un pouco de sociolingüística para poder ver as cousas como son e expresalas cos nomes que lles corresponden exactamente. Unha voz autorizada pode ser a de María do Cebreiro, doutora en filoloxía:

A partir do fenómeno Galicia Bilingüe, as manifestacións e os resultados das eleccións, escenificouse un conflito que ao mellor noutras ocasións aparecía moito máis oculto. Agora pasa ao primeiro plano, e para min non é negativo. Véndesenos ás veces unha imaxe do espazo social harmonizada, normalizadora, cando por definición o espazo social é un espazo de conflitos. Se cadra é unha oportunidade para que as cousas se movan nun sentido real (Café con letras, en "Contexto", Suplemento dominical de Xornal de Galicia 17-05-2009, p.6).

Outros temas se introducen na cita, entre eles o de se é positivo ou negativo o feito da visibilización manifesta dun conflito que ata hai pouco permanecía en boa parte oculto. María do Cebreiro coida que ao final é positivo porque deixa ver o mal en toda a súa crueza e posibilitará accións máis eficaces para acorrerlle. Porén o tema requeriría un tratamento aparte.

A idea que agora quero salientar é a de que a realidade conflitiva non era moitas veces manifesta debido á paciencia de nós e á simulación renarte deles, e aquí non penso en incluir, nin moito menos, todos os militantes de certo partido político, nin sequera todos os seus dirixentes de hai uns anos. A liña divisoria non coincidía coas opcións partidarias, coido eu. Mais poida que desta chegue a acontecer. Será unha grave responsabilidade dos seus máximos dirixentes galegos, moito máis grave polo feito de seren asemade as máximas autoridades de Galicia.

Tamén nós, os que nos sentimos doídos e ofendidos con só as súas proclamas, teremos de conducirnos con tino. Sen deixarmos de militar a prol dos nosos obxectivos, que ao fínal se reducen unicamente ao de salvar a lingua de noso para nós e os nosos fillos, debemos facelo con moito xeito. O do respecto ao "outro" é un principio ético irrenunciábel. Respecto, pois logo, tamén para as persoas dos nosos adversarios, que o son, non lle hai que ter medo ao nome: adversarios dialécticos, en todo caso; os que só aspiramos a convencer, non a vencer. Adoptando como armas as da palabra, a razón e o diálogo. Afirmando o valor da convivencia ao mesmo nivel ca o da preservación da nosa lingua na súa integridade e vitalidade. Fuxindo da confrontación pura e dura. Exixindo sen covardía, porén. E promovendo intelixentemente, entre os máis vellos e os máis novos, a extensión da militancia activa, consciente e eficiente en procura dos nosos belos e bos obxectivos.